Vergi ve prim borçlarına ilişkin yapılandırma kanununda başvuru süresi geçen hafta sona erdi ancak genel sağlık sigortası (GSS) prim borçlarında yapılandırma hakkı devam ediyor.
GSS prim borcu olanlar daha önce hiç gelir testine girmemişler ise 30 Kasım’a kadar gelir testi yaptırabilecekler. Test sonucu ödeme gücü olmadığı tespit edilenlerin borcu silinecek.
Borçlar siliniyor. 30 Kasım tarihine kadar başvuranlar yararlanıyor. Vergi, prim, trafik cezası, köprü otoyol kaçak geçiş ücreti, motorlu taşıtlar vergisi, emlak vergisi vs borcu bulunanların son çıkan yapılandırma kanunundan yararlanmak için başvuru süresi 30 Eylül’de sona erdi.
Aynı kanunda genel sağlık sigortası (GSS) prim borcu bulunan vatandaşlar için de yapılandırma hakkı bulunuyor. 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca, sigortalı bir işte çalışmayan ve bakılmakla yükümlü olmayan kişiler 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından re’sen tescil ediliyorlar.
Özellikle öğrenimini tamamladıktan sonra işe giremeyen gençler ile sonradan işsiz kalanlar bu yükümlülüklerini bilmedikleri için GSS prim borcu ile karşı karşıya kalıyorlar.
Kanuna göre, sigortalı bir işte çalışmayan ve bakılmakla yükümlü olmayan kişiler için 2021 yılında ayda 107.32 TL GSS primi ödenmesi gerekiyor. Prim tutarı her yıl değişiyor. Ödeme gücü olmayanların primleri devletçe karşılanıyor.
Bu haktan yararlanabilmek için ödeme gücü olmadığının kanıtlanması gerekir. Ödeme gücü olmadığını kanıtlamak için de gelir testi yaptırılması gerekiyor.
Gelir testinde hane içinde kişi başına düşen gelir brüt asgari ücretin altında çıkarsa GSS primi ödenmiyor. Bu yıl için hane içinde kişi başına gelirin bin 192.50 TL’nin altında çıkması halinde prim ödeme yükümlülüğü ortadan kalkıyor.
Kanunun TBMM’deki görüşmeleri sırasında SGK yetkililerinin verdiği bilgiye göre, 10 milyon 541 bin kişinin 10.6 milyar lira GSS prim borcu bulunuyor. Son çıkan yapılandırma kanununa göre, daha önce hiç gelir testine girmemiş olanlar, yapılacak gelir testinde ödeme gücü olmadığı tespit edilirse prim borçları silinecek.
30 KASIM’A KADAR GELİR TESTİ
Son yapılandırma kanununun yürürlüğe girdiği 9 Haziran 2021 tarihine kadar gelir testine girmemiş olanlar 30 Kasım 2021 tarihine kadar gelir testi yaptırarak borçtan kurtulabilecekler. Gelir testi için ikametlerinin bulunduğu yerdeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarına müracaat ederek gelir testi talebinde bulunmaları gerekiyor.
KİMLER POTANSİYEL GSS PRİM BORÇLUSU?
Zorunlu GSS uygulaması 2012 yılında başlamış olmasına karşın vatandaşlar hala yükümlülüklerini bilmiyorlar. Çocuklar öğrenimleri devam ederken anne babaları üzerinden sağlık hizmeti alabildikleri için GSS yükümlülüğü bulunmuyor.
Hatta öğrenimlerini tamamladıktan sonraki iki yıl da bakmakla yükümlü olunan sıfatıyla sağlık hizmeti alabiliyorlar. Ancak bu süre her durumda ilköğretimde 18, ortaöğretimde 20, yükseköğretimde ise 25 yaşını aşamıyor.
Çocuklar herhangi bir işte çalışmıyorlarsa öğrenim durumlarına göre bu yaşları tamamladıkları günden itibaren ya primlerini kendileri ödeyecekler ya da gelir testine girerek ödeme güçlerinin olmadığını tespit ettirecekler.
ÖDEME GÜCÜ OLANLARA YILSONUNA KADAR SÜRE
Gelir testinde ödeme gücü olduğu tespit edilenler veya gelir testine girmeyenler, GSS prim borçlarını 31 Aralık 2021 tarihine kadar ödedikleri takdirde gecikme cezası ve gecikme zammından kurtulacaklar.
Sadece anaparayı ödeyecekler. Ödemeyi bir seferde yapma zorunluluğu yok ama gecikme cezası ve faizinden kurtulabilmek için anapara borcun tamamının 31 Aralık 2021 tarihine kadar ödenmesi gerekiyor.
BAŞVURU YOK, DOĞRUDAN ÖDEME YAPILABİLİYOR
GSS prim borcunu yapılandırma kanunu kapsamında ödemek isteyen vatandaşların Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) başvuru yapmaları gerekmiyor. Doğrudan SGK ile anlaşmalı bankalara giderek borçlarını ödeyebilecekler.
Yapılandırma kanunu 30 Nisan 2021 tarihine kadar ödenmesi gerekip de ödenmemiş borçları kapsıyor. 1 Mayıs’tan sonraki prim borçları yapılandırma kanunu kapsamında yer almıyor. Dolayısıyla 1 Mayıs’tan sonraki ödenmeyen prim borçları için gecikme faizi ve gecikme cezası doğuyor.
Prim borçlarını yapılandıranların yeniden borçlu durumuna düşmemek ve gecikme cezası ödememek için 1 Mayıs’tan sonraki primlerini zamanında ödemeleri gerekiyor.
