Geçtiğimiz aylarda İzmit’in Yenidoğan Mahallesi’nde İSU binasının inşaatı için başlatılan temel kazısı sırasında lahit mezarlar ortaya çıktı. Hemen alan koruma altına alınırken, İSU binasının inşaatı yaklaşık 5 metre kaydırıldı. Ortaya çıkan 5 adet lahit mezarın etrafında, kurulan özel bir ekip tarafından geniş çaplı çalışma başlatıldı.
"Nikomedyanın en özel nekropolü"
Kocaeli Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü ile Kocaeli Müze Müdürlüğü öncülüğünde kazı için özel bir ekip kuruldu. Adli tıp uzmanı, epigraf, özel desinatör, arkeolog hocaları ile sadece mezar açımada çalışan uzmanlardan oluşan ekip, geniş bir alanda çalışmaya başladı. Ekip, ilk olarak ortaya çıkan 5 lahit mezarın çevresini kazdı. Kazdıkça, Nikomedya’nın tarihine ışık tutacak bilgi ile belgelerde ortaya çıktı. Lahit mezarların hemen yanında ise toplu bir mezar bulundu. 31 adet kiremit mezar, arkeologlar ile tarihçilerin adeta gözünü kamaştırdı. Alanın doğu-batı kısmına doğru uzanan nekropol duvarı da alanda ortaya çıkarıldı. Bölge bu özelliği ile, Nikomedya’nın yerinde bulunan en özel nekropolü olma unvanını da kazandı.
"38 haftalık bebek cesedi"
Ekipleri en çok şaşırtan bir başka olayda 38 haftalık bebek cesedi oldu. Mezardan çıkmayan bebek cesedi, bir amforanın içinde bulundu. Ekipler adeta toprak haline gelen 38 haftalık bebek cesedi için özel bir çaba harcadı. Bebek cesedi, topraktan büyük bir özenle çıkartılarak koruma altına alındı. Bebek cesedi özel bir ekip tarafından incelemeye alındı. Tarihe ışık tutacak olan bebek cesedi, yaklaşık 2 bin yıl öncesi içinde çok önemli mesajlar verecek.
"8 yaşındaki evlatlık, ‘Trophimos’ kuş oldu"
Nikomedya’nın en özel nekropolü için kurulan özel ekibi şaşırtan bir başka mezar ise, 8 yaşında hayatını kaybeden, ‘Trophimos’ isimli evlatlık olduğu tahmin edilen çocuk oldu. Nekropolün güneyinde ortaya çıkartılan ‘Trophimos’un mezarında Grekçe, ‘Bu mezar, Hermogene ile Venustinus tarafından 8 yaşında ölen Trophimos için bu yaptırılmıştır’ yazıları yer aldı. Yazıtın 2. satırının başında asma yaprağı ile, Trophimos isminin hemen yanında kuş figürü yer alıyor. Uzmanlar, kuş figürünün çocuk yaşta ölen bir kişiyi temsil ettiğini belirledi. Kocaeli genelinde yapılan kazıların içinde en değerlisi olma yolunda ilerleyen nekropolden çıkan kişilerin ilk defa kimliklerine sahip olundu.
"Kemiklerden yaşları, hastalıkları ortaya çıkacak"
Bölgeden çıkartılan en ufak bir kemik bile ekipler tarafından özel olarak inceleniyor. İlerleyen zamanlarda, yapılan incelemelerin derinleşmesi ile ölen kişilerin, ölen sebepleri, cinsiyetleri, boyları, yaşları, sosyal konumları gibi bir çok bilgiye ulaşılması hedefleniyor. Öte yandan lahit mezarlardan üçünün, Nikomedya tarihinde ortaya çıkan en değerli mezarlar olduğu da ifade edildi.
"Deniz manzaralı nekropol"
Bölgede yapılan kazılar, nekropolünde tarihine ışık tutuyor. Körfez’in kuzeyinde bulunan 220 metre yükseklikteki bir topografyanın eteğinde yer alan nekropol, deniz seviyesinden 6-8 metre yükseklikte ve teraslanmış bir alan üzerine kurulmuş. Ekiplerin tahminine göre mezarlık, yağmur, deprem ve diğer doğa olaylarından çok etkilenerek tahminden fazla toprak ile örtülmüş. Nekropol alanı, Antik Nicomedia’nın surları dışında, şehir kapısına yaklaşık 700 metre mesafede yer alıyor. Lahitlerin tümünün yazıtları güneye bakıyor. Bunun nedeni ise lahitlerin önündeki ana yoldan geçenlerin nekropol alanını görmesi ve içinde yatanın tanınmasını sağlamak olarak tahmin ediliyor.
"Milattan sonra 4. yüzyıla kadar kullanım görmüş"
Elde edilen bilgiler, Nekropol sahasının milattan sonra 4. yüzyıla kadar kullanım gördüğünü gösteriyor. Yerinde bulunan 1 numaralı lahit, dikdörtgen prizma biçimli alçak tekne ve köşelerinde akroter bulunan kırma çatılı kapaktan oluşuyor. Kapak ve teknenin birleşim noktalarında kenet yuvaları ise hala duruyor. Alandaki önemli bulgulardan bir diğeri ise taş örgülü Nekropol duvarı. Yaklaşık 11 metre uzunluğundaki duvar, doğu istikametinde 60- 80 santim genişliğinde. 2, 3 ve 4 numaralı lahitler ise bu duvarın güneyine farklı mesafelerde yerleştirilmiş. 5 numaralı lahit ise duvarın bitim noktasından sonra duvarı keser pozisyonda yerleştirilmiş. 1 numaralı lahit ise duvar ile batı yönünden bitişmiş. 1 numaralı lahitle hemen birleştiği noktada tuğladan bir kemer sırası görülüyor. Ancak daha sonradan bu kemerin içinin doldurulduğu tahmin ediliyor. Nekropol duvarının örgü tekniği Geç Roma-Erken Bizans özelliklerini gösteriyor.
"O duvardaki yazılar tarihe ışık tutuyor"
Mezarlığın bulunması ile, hem lahitlerde, hem de duvarlarda ortaya çıkan yazılar ise büyük bir merak uyandırıyor. 1972 yılında ortaya çıkartılan bir lahitte yer alan “Bosporoslu Taureos oğlu Aristodemos ile Aristodemos oğlu Lykos hayatta iken bu lahdi ve arsanın etrafındaki duvarı kendileri ile kardeşlerimiz Aristodemos oğlu Sambion ile Taureos oğlu Sambion için yaptırdılar” yazısı adeta Nikomedya’nın tarihini anlatıyor.
Kaynak: İHA
