Çalışanların emekli olabilmeleri için 2008 yılından sonraki yıpranma süreleri yaş haddinden düşülüp daha erken emekli olma yolları açıldı.
SGK’ dan milyonlarca çalışanı ilgilendiren haber geldi. Çalışanlara tanınan yıpranma olanağından faydalanabilmesi için en az 3600 gün çalışma şartı bulunuyordu. Bu düzenlemeyle birlikte 3600 gün çalışmış olma şartının ertelenmesi beklenmektedir. 2008 yılından önceki çalışma zamanları yıpranma payı hesabıyla birlikte erken emekli olma yaşı 2,5 yıl önden emekli olmuş sayılacak.
1 Ekim 2008 yılı itibari ile yaş sınırlamasından düşülecek bu süre yıpranmaya tabi tutulup bir işte en az 3600 gün çalışma şartı aranmaktaydı. 3600 gün sayısına SGK bir kolaylık getirdi. 2008 yılından önceki kullanılan sistemde, yıpranma hakkıyla çalışanın kazandığı sürenin tamamı yaş sınırlamasından indiriliyordu. 5 yıl hizmet süresi zammı alan çalışanın yaş haddinde de indirim sağlanmaktaydı.
Çalışanların emekli olabilmeleri için 2008 yılından sonraki yıpranma süreleri yaş haddinden düşülüp daha erken emekli olma yolları açıldı. Yıpranmadan yararlanan çalışanlara, çalıştıkları her 360 günü için 60 gün ile 180 gün arasında değişen sürelerde fiili hizmet süresi artış zammı verilmektedir. Emekli Olma Süresinin Yarısına Kadar İndirim Yıpranma İle Kazanılıyor.
52 yaşında emekli olmaya hazırlanan kişi 5 yıl yıpranma hakkı bulunuyor ise yaş şartından en fazla 2,5 yıl indirim alamaya hak kazanabilirler. Yani 52 yaşında emekli olması gerekirken kişi 49,5 yaşında emekli olabilmektedir.
Sosyal Güvenlik Kurumunun yapmış olduğu açıklamaya göre; düzenlemelerin gündemde olduğunu üstünde çalışıldığını açıklandı.
Yıpranma Payında 10 Yıllık Şartı
Erken emeklilik sağlayan işler; su altında çalışanlar, MİT mensupları, itfaiyeci, emniyet, madenci, gazeteci, demir çelik işleriyle uğraşanlar başta olmak üzere milyonlarca kişinin yıpranma hakkı bulunmaktadır. Bu mesleklerde çalışanlar erken emekli olmaya hak kazanabilmektedirler.
Hesaplamalar da Yıpranma Payı
Bu mesleklerde çalışan ve çalıştıkları her yıl için ek 90 gün fiili hizmet zammı veriliyor ise, 12 ay çalışan bir işçi 15 ay süre çalışmış gibi kabul edilmektedir. Normalde her yıl sağlanan emeklilikte 360 gün kabul edilirken, fiili hizmeti kapsayan mesleklerde 360 güne ek süre olarak 60-180 gün arasında değişkenlik sağlayan prim ödeme gün sayısı ilave edilmektedir. Normal bir işte çalışan kişinin emekli olabilmesinde yılda 360 gün dikkate alınırken, yıpranma payı kapsamındaki işlerde 420 ile 540 gün arasında pirim ödeme günü dikkate alınmaktadır. Çalışanın Yıpranma payı erken emekliliği bekleyenlerin yolunu açmış olacaktır.
ERKEN EMEKLİ OLABİLECEK MESLEKLERİN LİSTESİ
- Kurşun ve arsenik işleri 60-90 gün
- Cam fabrika ve atolyeleri 60 gün
- Cıva üretimi işleri sanayii 90 gün
- Çimento fabrikaları 60 gün
- Kok fabrikalarıyla termik santraller 60 gün
- Alüminyum fabrikaları 60 gün
- Demir ve çelik fabrikaları 90 gün
- Döküm fabrikaları 60 gün
- Asit üretimi yapan fabrika ve atolyeleri 90 gün
- Madencilik yeraltı işleri 180 gün
- Radyoaktif /radyoiyonizan işleri 90 gün
- Su altında çalışmayı gerektiren işler 60-90 gün
- Türk Silahlı Kuvvetleri 90 gün
- Sahil Güvenlik Komutanlığı 90 gün
- Emniyet-Polis-Mit çalışanları 90 gün
- İtfaiye veya yangın söndürme işleri 60 gün
- Basın ve gazetecilik mesleğinde çalışanlar 90 gün
- TRT'de haber hizmetinde fiilen çalışanlar 90 gün
- TBMM yasama organı üyeleri 90 gün
- Cumhurbaşkanlığı yardımları 90 gün
- Bakanlar 90 gün
- Ceza infaz kurumunda çalışanlar 90 gün
- İhtiyat plotları 60 gün
- Tabip 60 gün
- Diş Doktorları 60 gün
- Eczacı 60 gün
- Ebeler 60 gün
- Hasta bakıcı hemşireler 60 gün
- Toplum sağlığı teknisyenleri 60 gün
- Fizyoterapist 60 gün
- Odyolog 60 gün
- Sağlık fizikçisi 60 gün
- Anestezi teknikeri 60 gün
- Tıbbı labaratuar 60 gün
- Tıbbi görüntüleme teknisyeni teknikeri 60 gün
- Ağız ve diş sağlığı teknikeri 60 gün
- Diyaliz teknikeri 60 gün
- Radyoterapi teknikeri 60 gün
- Eczane teknikeri 60 gün
- Perfüryonist 60 gün
YIPRANMA HAKKI HANGİ MESLEKLERE VERİLİYOR?
- Kurşun ve arsenik işlerinde çalışanlar 60 - 90 gün
- Cam fabrika ve atölyelerinde çalışanlar 60 gün
- Cıva üretimi işleri sanayinde çalışanlar 90 gün
- Çimento fabrikalarında çalışanlar 60 gün
- Kok fabrikalarıyla Termik santrallerde çalışanlar 60 gün
- Alüminyum fabrikalarında çalışanlar 60 gün
- Demir ve çelik fabrikalarında çalışanlar 90 gün
- Döküm fabrikalarında çalışanlar 60 gün
- Asit üretimi yapan yerlerde çalışanlar 90 ile 180 gün
- Madenlerin yer altında çalışanları 180 gün
Bu Meslek Sahiplerinden Belge İstenmesi
Bu işlerde çalışan işçi, çalıştığı işyeri esas faaliyet konusu itibari ile fiili hizmet kapsamında olmayan fakat kanunda sayılan yıpranmaya tabi işte çalışanlara da kolaylık sağlandı. Mesela bir iş yerinin faaliyet konusu fiili hizmet kapsamında değil fakat yaptığı iş fiili hizmet kapsamında ise bu haktan yararlanabilirler. Bu haktan faydalanabilmek için durumun SGK’ ya başvuru ile birlikte belgelendirilmesi gerekmektedir.
Kanun Kapsamında Kimler Malul Sayılır
Sigortalı çalışanların sağlık hizmeti sunucularından alacakları maluliyete ilişkin raporlar, kanuna göre malul sayılmaları yeterli gelmemektedir. Sigortalının malul sayılabilmesi için çalışma gücünün veya meslekteki çalışma gücünün en az %60’ını kaybettiğini sağlık kurulunca tespit edilmesi gerekmektedir.
Çalışanın Malul Aylığı İçin Şartları
Sağlık kurulunca malul sayılan sigortalıların malullük aylığından faydalanabilmesi için; en az 10 yıldır sigortalı olması toplam 1800 gün uzun vadeli sigorta kolları primi ödemesi, yakını veya başka birinin bakımına ihtiyaç duyması derecesinde ise sigortalılık süre şartı aramaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması gerekmektedir. Sigortalı olarak çalıştığı iş yerinden malullük nedeniyle işine son verilmesi, hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlarda ise kendi sigortalılığı nedeni ile Sosyal Güvenlik Kurumuna genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin borcu bulunmaması gerekmektedir. Kuruma yazılı dilekçe ile başvurulması gerekir.
