Kent Lokantası açılıyor... Kent Lokantası açılıyor...

Rusya'nın Ukrayna'ya başlattığı askeri operasyon devam ederken ülkede yaşayan birçok sivil sığınak arayışına çıktı…

Saldırı altındaki ülkede Kiev metrosu tümüyle sığınak moduna geçirildi ve yolcu taşımacılığı yapılmayacağı açıklandı. Hatta kentte sığınak olarak kullanılan metroda bir de bebek dünyaya geldi.

Olası tehlike durumlarında hayat kurtarıcı olan sığınakların önemi Rusya-Ukrayna gerginliğiyle bir kez daha gündeme gelmiş oldu. Sosyal medyada ise sık sık Türkiye'deki şehirlerde ve evlerde sığınak olup olmadığı soruldu.

Kentimizde ve Türkiye’de son yıllarda inşaatı yapılan binalarının sığınak durumunu devletin ilgili birimleri takip etsin… Kaç ilde yer altı metrosu var?, kaç ilde sığınak ve tünel var? Konu valiliklerin sorumluluğunda... Ancak maden şehrimiz için durum farklı. Her bölgede, yer üstündeki yerleşim kadar yer altında da farklı yerler var. Çanakkale savaşlarında tünel ve geçit kazan askerlerimiz de Zonguldaklı maden işçileriydi. Madenci askerler savaşlarda özel durum gerektiren bir savunmayı gerçekleştirdiler.

Zonguldak karadan, havadan ve denizden tehdit görmüş bir coğrafyada bulunuyor. Yapılması gereken şey ocakları, tünelleri bombardımana karşı sığınak olarak kullanmak, nükleer ve kimyasal saldırılara karşı da donatarak hazır hale getirmek…
……….

1912 yılında Balkan Savaşı patlayınca savaşta ihtiyaç olan kömürün havzadan çıkarılması ve İstanbul’a nakli önemini arttırdı. Kilimli ve Kozlu demiryollarının havzada çıkarılan kömürün taşınmasına yetmemesi üzerine bu demiryollarını birer metre genişliğinde, vagonlarında demirden olarak 8 ton ürün alacak büyüklükte yaptırılması işine girişildi. Bu iki hat böylece inşa ve tamir edildi… Kilimli şimendifer hattı mevcut durumundan 3 metre kadar aşağıya düşürülerek İnağzı ocağına sahilden demiryolu ile bağlantı sağlanmıştır. Bu hatta 2 adet lokomotif ve 6 tonluk vagonlar çalışmaya başlamıştır. Kozlu şimendifer hattı ise 1,5 metre kadar yükseltilmiştir.

Rusya Osmanlıya savaş açınca Rus kruvazörleri Zonguldak önlerine gelip şehri top ateşine tuttular. Halkın bombardımandan zarar görmemesi için Zonguldak merkezinden geçen demiryolunun özelliğinden yararlanarak dağların içindeki güvenli bölgelere “turuka” denilen maden direği vagonlarına insanlar yüklemiş, madenlerin içine sevk edilmiştir. Ocaklar sığınak olarak kullanılmış, bu usul savaş boyunca uygulanmış ve kimsenin kılına zarar gelmemiştir.

Özellikle Zonguldak merkezinde, Baştarla ve Üzülmez bölgesindeki ocaklar yakınlığı ve demiryolu ulaşım kolaylığı sebebiyle denizden ve havadan gelecek saldırılara karşı coğrafi yapısal özelliği de düşünülerek tarih boyunca sığınak olarak kullanılmıştır.

Birinci Dünya Savaşı’nda Rusların bombardımanından etkilenen ve binalarında hasar alan, Yayla Mahallesi’ndeki Fransızlar da sahilde bulunan Fransız şirketiyle bağlantılı dehliz açarak sığınaklar yapmışlardır.

Şimdi, Zonguldak Maden Müzesi’nin yanında eğitim ocağı olarak kullanılan Baştarla Ocağı, Birinci Dünya Savaşı’nda sığınak olarak kullanılmış. 1937 yılında üretimi durdurulan bu kömür ocağı, İkinci Dünya Savaşı yıllarında, her ne kadar Türkiye savaşa girmese bile (1939-1945), yine havadan gelebilecek saldırılara karşı sığınak olarak kullanılmıştır.

Bugün aynı tehditle karşı karşıya kalınabileceği düşünülürse, kentimizde planlı bir sığınak inşaatı olmadığından, Mithatpaşa-Kilimli arasındaki karayolu tünellerinin ve bölge ocaklarının, yine Baştarla’daki eğitim ocağının sığınak olarak kullanılması kaçınılmazdır… Bunun için devletin A, B, C, planları üzerinde çalışması ve hazırlıklı olması, ihtiyaç halinde devreye koyabilmesi önemli bir görevidir.

Yüksel Yıldırım-15 Mart 2022
Zonguldak Nostalji

Editör: TE Bilisim